გამომცემლობა ,,როუტლიჯის” ახალი წიგნი – ქართული ენის გრამატიკა

თარიღი: 2023-06-12 12:12:33

ცნობილმა გამომცემლობამ „როუტლიჯმა“ გამოსცა თსუ-ს პროფესორის თინათინ ბოლქვაძისა და ინდიანის უნივერსიტეტის (აშშ) ემერიტუსი პროფესორის დოდონა კიზირიას  ერთობლივი, 530-გვერდიანი ინგლისურენოვანი წიგნი – ქართული ენის სრული (ყოვლისმომცველი) გრამატიკა, 2023 (Georgian: A Comprehensive Grammar by Tinatin Bolkvadze and Dodona Kiziria, Routledge, London and New Your, 2023, 530 pages). ეს წიგნი რამდენიმეწლიანი მუშაობის შედეგია. თინათინ ბოლქვაძე და დოდონა კიზირია სხვადასხვა თაობას ეკუთვნიან და სხვადასხვა ქვეყანაში ცხოვრობენ. როგორც ავტორები წიგნის წინასიტყვაობაში წერენ, ისინი გააერთიანა  ქართული ენის სწავლების მრავალწლიანმა გამოცდილებამ და საერთო ინტერესმა – დაეწერათ ქართული ენის გრამატიკა, რომელიც გამოადგებოდათ როგორც ქართული ენის პრაქტიკულად შესწავლის მსურველებს, ისე თეორიული ენათმეცნიერული ინტერესის მქონე სპეციალისტებს.

თინათინ ბოლქვაძე თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში თეორიული ენათმეცნიერების, სოციოლინგვისტიკის, ენათმეცნიერების ისტორიისა და სხვა სალექციო კურსებს უძღვება. გარდა ამისა, იგი ასწავლის ქართულს ევროპისა და აშშ-ის სხვადასხვა უნივერსიტეტში. დოდონა კიზირიას აქვს ჩიკაგოს, დიუკის და ინადიანის უნივერსიტეტებში ქართული ენის სწავლების 30 წლიანი გამოცდილება, რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იყო ამ წიგნში ქართული ენის გრამატიკის რთული საკითხების გასაგებად წარმოდგენისათვის. დოდონა კიზირია თანამშრომლობდა პროფესორ ჰოვარდ არონსონთან, რომელმაც შექმნა ქართული ენის ცნობილი სახელმძღვანელო Georgian: A Reading Grammar (1982, Slavica Publishers, Bloomington). მოგვიანებით პროფესორმა დოდონა კიზირიამ და ჰოვარდ არონსონმა ერთობლივად გამოსცეს წიგნი ქართული ენისა და კულტურის შესახებ – Georgian Language and Culture: A Continuing Course (English and Georgian Edition) (1999, Slavica Publishers, Bloomington). ჰოვარდ არონსონი თავისი პირველი წიგნის შესავალში წერდა: „თანამედროვე ქართულ ენაზე არსებობს ვრცელი და მნიშვნელოვანი სამეცნიერო ლიტერატურა, რომელიც მოიცავს ცოდნის ყველა სფეროს ანატომიიდან ზოოლოგიამდე. ვერავინ ვერ გახდება ექსპერტი კავკასიის ისეთ სფეროებში, როგორიცაა ანტიკური და ახალი ისტორია, ეთნოლოგია, ხელოვნება, მუსიკა, ენათმეცნიერება, ფოლკლორი და ა.შ. ამ სფეროებში ქართულ ენაზე დაწერილი ვრცელი სამეცნიერო ლიტერატურის ათვისების გარეშე“.

საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ სულ უფრო მეტი უცხოელი სწავლობს ქართულს; ასევე გაიზარდა უცხოელ მეცნიერთა რიცხვი, რომლებიც იკვლევენ კავკასიას. დიდი ხანია იქმნება  მრავალი უცხოენოვანი სამეცნიერო ნაშრომი ამ სფეროში. ამის მიუხედავად,  ქართულენოვანი ისტორიული და საარქივო დოკუმენტებისა და ქართულ ენაზე გამოცემული სამეცნიერო ნაშრომების მნიშვნელობა სულაც არ მცირდება. ამიტომ თინათინ ბოლქვაძისა და დოდონა კიზირიას წიგნს, იმედია, ქართული ენის მრავალი შემსწავლელი და მკვლევარი გამოიყენებს.

გამომცემლობა „როუტლიჯის“ მიერ დაბეჭდილი ქართული ენის სრული (ყოვლისმომცველი) გრამატიკა მოიცავს თანამედროვე ქართული ენის ფონოლოგიას, ორთოგრაფიას, მორფოლოგიასა და სინტაქსს. გათვალისწინებულია ქართული ენის წერილობითი და ზეპირი ტრადიცია როგორც ენობრივი რეგისტრების, ისე სხვადასხვა ჟანრისათვის დამახასიათებელი ენობრივი თავისებურებები.

თინათინ ბოლქვაძე განსაკუთრებული მადლიერებით მოიხსენიებს  წიგნის რედაქტორს, ცნობილ იაპონელ ქართველოლოგს იასუჰირო კოჯიმას, რომლის რჩევებმა და შენიშვნებმა დიდად განსაზღვრეს ნაშრომის საბოლოო სახე. გრამატიკის სხვადასხვა ნაწილი იცდებოდა უცხოელ სტუდენტებთან. თინათინ ბოლქვაძე წიგნის შესავალში დიდ მადლობას უხდის პატრიკ ნორენსა და ისააკ იტონს, რომლებიც ლაიდენის უნივერსიტეტში მასთან სწავლობდნენ ქართულს და გასათვალისწინებელი მოსაზრებები გამოთქვეს წიგნის სხვადასხვა თავზე. ავტორები მადლობას უხდიან კოლეგასა და მეგობარს – ჯორჯ მეისონის უნივერსიტეტის პროფესორს ჯული კრისტენსენს პრაქტიკული წინადადებისათვის. თინათინ ბოლქვაძე სიამოვნებით იხსენებს წიგნზე მუშაობისას აკადემიკოს მზექალა შანიძესთან ხანგრძლივ საუბრებს ქართული მორფოლოგიის სხვადასხვა ასპექტზე.

Facebook
Twitter
LinkedIn